Rabiu Kwankwaso, onye bụbu gọvanọ Kano steeti, ma bụrụ onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị òtù New Nigeria Peoples Party (NNPP) màkà ntuliaka ọkwa onye isi obodo na 2023, kwùrù na ọchịchị ya nke afọ asatọ ebighị ego ma ncha.
Kwankwaso kwuru okwu a na Satọde, ụbọchị iri na itoolu n’ọnwa Nọvemba, na mkparịta ụka a na-akpọ presidential town hall series. Onye gbara ajụjụ ọnụ ahụ bụ Kadaria Ahmed, onye nta akụkọ ndị mmadụ ma ama.
“Rabiu Kwankwaso ebighị ego ọbụla n’ụlọ akụ maọbụ n’aka onye ọbụla, na obodo anyị maọbụ na mba ofesi,” nke a bụ ihe o kwuru.
“A bụ m otu gọvanọ nke anabeghị mmadụ ego. Ma n’ezi, a kpọrọ m íbì ego ásị̀. Ọ bụghị sọ ya. N’afọ 1999, mgbe a họpụtara m dịka gọvanọ, eketara m ọtụtụ ụgwọ nke m kwụrụ n’afọ anọ.
“Ha meriri m na ntuli aka nke 2003. Ka afọ asatọ gara, a biara m ọzọ ma keta ụgwọ ọzọ, nke m kwụchapụrụ n’afọ anọ. Oge m hapụrụ Kano, ejighị m ụgwọ ọbụla”.
Kwankwaso kwuru ótù ihe ahụ na Sunday, ụbọchị iri na atọ n’ọnwa Nọvemba, mgbe ọ gàrà presidential tow n hall meeting nke Channels TV kwadoro.
N’azịza ya gbasara ka ọ ga esi kwàdó mmefu ego obodo na-enweghi iji ụgwọ ọzọ, Kwankwaso sị na ọchịchị ya ebighị ego mgbe ọ bụ gọvanọ Kano.
“Nnukwu ego dị na obodo a. Onye ọbụla sị́ nà ego adịghị n’obodo Naijiria nwere ike bụrụ onye amaghị, maọbụ onye nwere ebumnuche ọjọọ. Ego anyị nwere zùrù okè inekwata onye ọbụla nọ n’obodo a anya.
“Anyị emela ya mbụ na Kano n’afọ 1999, ma na 2003. Anyị ketara ọtụtụ ụgwọ, ma kwụchapụ ha. Ka afọ asatọ gachara, m nagachiri azụ ịbụ gọvanọ. Anyị ketara ọtụtụ narị nde ego dollar nke ọchịchị mbụ bìrì. Anyị kwụchapụrụ ha ncha tupu anyị pụọ n’afo 2015.
“A na m ekwu maka igbazi ego n’aka ụlọ akụ maọbụ n’aka ndị mmadu. Anyị agbazighi ego n’afọ asatọ niile ọchịchị m dịka gọvanọ”.
Na afọ 2021 niime okwu yá na Arise TV nwere, Kwankwaso bòrò Abdullahi Ganduje, gọvanọ Kano ugbua, ebubo na ọ bụ ya mere nya bụ steeti jiri jide ụgwọ nke ukwu. Ọ mere ọnụ ọzọ; sị na o bighị ego mgbe niile ọ chịrị Kano steeti dịka gọvanọ.
Ọ̀ BỤ̀ EZIOKWU NA KANO STEETI EBIGHỊ EGO MGBE KWANKWASO BỤ GỌVANỌ?
Rabiu Kwankwaso bu gọvanọ Kano steeti site na afọ 1999 ruo 2003.
E meriri ya na ntuliaka nke 2003. Ka e mesiri, a họpụtara ya ịbụ minister of defense site na afọ 2003 ruo afọ 2007.
Na afo 2011, a họpụtakwara Kwankwaso ọzọ dịka gọvanọ Kano steeti.
Ụlọ ọrụ nlekọta ụgwọ obodo, Debt Management Office (DMO), enweghị edemede ḿgbàkọ́ kwadoro ihe Kwankwaso kwuru.
ỤGWỌ MBA OFESỊ BELATARA SITE NA 9.89% N’ETITI AFỌ 2011 NA 2015
Dịka DMO kwuru, na afọ 2011, Kano jì mba ofesi ụgwọ pụtara $63.94 million oge Kwankwaso nagachiri n’ọchịchị dịka gọvanọ.
Oge ọ hapụrụ ọchịchi na 2015, ọnụ ọgụgụ ụgwọ ahụ belatara ruo $57.61 million, mgbanwe nke pụtara 9.89%.
ỤGWỌ IME OBODO JÌRÌ 1008% GBÁGÓ
N’afọ 2011, ka ọ batara na ọchịchị ọzọ, e nwere ụgwọ ime obodo dị adị bụ ₦5.87 billion. Na afọ 2015 oge ọ hapụrụ ọrụ, ego obodo ji mgbe ahụ arịgo, ruo ₦65 billion, nke pụtara mgbago 1008%.
N’ụzọ doro anya, ọrịrị ụgwọ ime obodo nwere ike abụna màkà ego gọọmenti bìrì ebi, ọkachasị ma anyị gbanye ihe dịka ọnụ íbì ego maọbu ọnụ mgbanwe ego ka ọ si metụta ụgwọ mba ofesi.
Ótú ọ dị, TheCable kpughere na ihe dị iche n’ọnụ mgbanwe ego ka ọ sị metụta ụgwọ mba ofesi abụghị ya mere ụgwọ Kano jiri rịa nke ukwu. Ma ọrịrị ọnụ íbì ego nke afọ anọ erughị ime ka ụgwọ Kano jírí 1008% gbago.
N’ezi, nkezi ọnụ mgbanwe ego bụ ₦155 maka $1 n’afọ 2011 na ₦197 maka $1 na 2015.
ABDULLAHI GANDUJE KWETERE NA KANO STEETI BÌRÌ EGO
Tupu ha sèé okwu, Ganduje, onye bụbu òsòté Kwankwaso, maghị mechaa bụrụ gọvanọ na 2015, kwuru na ọ bụ ihe kwesịrị ekwesị ka Kwankwaso hapụ Kano n’ụgwọ pụtara ₦300 billion.
Ganduje tunyekwara ọnụ n’okwu gbasara ndị kọrọ Kwankwaso ọnụ maka ụgwọ nya bụ gọvanọ mbụ dọkọrụ na Kano. Ọ sị na ọ bụ ihe kwesịrị ekwesị maka akụ na ụba si na mmanụ obodo belatara mgbe ahụ.
Dịka akụkọ ọzọ na 2015, ndị ọrụ nkwekọrịta Kano gwara ụlọ ọrụ mgbochi nrụrụ aka ka ha jụọ Kwankwaso maka ụgwọ ₦200 billion ọ dọkọrụ. Ha sị na Kwankwaso kụrụ ndị ọrụ ngo nọ na Kano ọrụ.
Muhammad Garba, onye bụbu commissioner of information, bokwara Kwankwaso ebubo na ọ gbaziri nchikọta nke ₦4.1 billion irụ ụlọ obibi nke ọha.
Daily Trust dere akụkọ maka ihe Garba kwuru; sị “Kwankwaso gbaziri ₦4.1 billion ego ezumike ndị ọha nka ịrụ ụlọ obibi na Bandirawo na Amana, búrú ebumnuche na ndị ezumike nka nwere ike irite uru na ụlọ a.
“Oge ọ chọpụtara na nya bụ ụlọ dị oke ọnụ ndị ezumike ikwaba na ya, Kwankwaso bere ọnụ ego ụlọ ndị a ruo ọkara. Ndị ezumike a mechara, ha enweghị ike ịzụta ụlọ ndị a.”
IKPE
Okwu Kwankwaso kwuru na ọchịchị ya ebighị ego abụghị eziokwu. Ihe akaebe zuru oke na-egosi na ụgwọ ime obodo Kano jiri 1008% rịa. Nakwa, ndị ọchịchị bu Kwankwaso ụzọ na ndị ọrụ ngo na steeti ahụ kwetere na ụgwọ ime obodo nke Kano jì gbagoro nke ukwu
